Jarosław RubinMajor Władysław Drelicharz (KMC nr 28999), dowódca 2. szwadronu czołgów Pułku 4. Pancernego „Skorpion”, zginął 21 listopada 1944 roku. Jestem właśnie w Włoszech, kiedy mija 80 rocznica jego śmierci.
Mjr Władysław Drelicharz – książka-pomnik
Najpełniej sylwetkę i dzieje majora Władysława Drelicharza opisała Maria Radożycka-Paoletti w książce Wciąż szukamy Ojczyzny zgubionej w wrześniowych chmurach… Wojennym szlakiem majora Władysława Drelicharza (1913-1944).
Autorka w swoje książce wystawiła pomnik mjr. Drelicharzowi, przedstawiając go jako odważnego człowieka i wybitnego dowódcę, więc ja ograniczę się do przypomnienia tylko kilku faktów z jego żołnierskiego życia.
Szarża na Albanetę
Kapitan Drelicharz ze swym szwadronem trzykrotnie atakował Gardziel i Albanetę. Po raz pierwszy 11–12 maja 1944, w trakcie pierwszego polskiego natarcia, które zakończyło się niepowodzeniem.
Ponowny atak szwadron Drelicharza podjął 14 maja w celu lepszego rozpoznania wroga. Trzy czołgi zdołały wjechać na garb Gardzieli (tzw. Garbek), uzyskując wgląd na ruiny folwarku Albaneta, lecz dalsze postępy nie były możliwe.
Trzecie natarcie na Albanetę miało miejsce podczas drugiego polskiego, tym razem zwycięskiego, natarcia z 17–18 maja 1944 roku.
Czołgi pod dowództwem kpt. Władysława Drelicharza ruszyły do natarcia wczesnym rankiem 18 maja 1944 roku:
O godzinie 5.15 kpt. Drelicharz nie czekając na plutony por. Bortnowskiego wyruszył ze swymi czołgami z Gardzieli. Zaledwie „Pazur” przekroczył garbek wyleciał na minie, następny czołg „Pirat” (ppor. Białkiewicz), który chciał go wyminąć stracił swe gąsienice na innej minie. Oba czołgi zatarasowały drogę, lecz prowadziły ogień aż do wyczerpania amunicji. […]
O godzinie 6.30 wyruszyły dwa plutony – drugiej kompanii [6. Batalionu] (ppor. Błachut), z zadaniem zajęcia południowego skraju Albaneta i czwartej ppor. Piaskowskiego dla opanowania ruin folwarku. […] O godzinie 7.00 Albaneta została zajęta i rozpoczęło się oczyszczanie rejonu pod ogniem artylerii, moździerzy i broni maszynowej ze wzgórz 505 i 575.
M. Młotek (red.), Trzecia Dywizja Strzelców Karpackich 1942-1947 t.1.
Za działania w czasie czwartej bitwy o Monte Cassino kpt. Władysław Drelicharz został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari V Klasy.
Tragiczna odprawa
Już po zajęciu klasztoru na Monte Cassino do folwarku Albaneta ściągnęły czołgi 1. i 2 szwadronu Pułku 4 Pancernego „Skorpion”. Dowódca zgrupowania kpt. Iwanowski zwołał wczesnym popołudniem odprawę dowódców szwadronów pod osłoną ustawionych w czworobok czołgów. Tymczasem cały rejon został ostrzelany przez niemiecką artylerię. Jeden z pocisków padł w sam środek zgrupowanych czołgów, gdzie odbywała się narada.
Kpt. Władysław Iwanowski poległ na miejscu. Dowódca 1. szwadronu por. Stefan Bortnowski został ciężko ranny i zmarł następnego dnia w punkcie opatrunkowym. Zginęło wówczas trzech czołgistów, a siedmiu odniosło rany. Ranny został kpt. Władysław Drelicharz.
Pod Ankoną
Po powrocie ze szpitala kpt. Drelicharz wziął udział w kampanii adriatyckiej. Jego szwadron wziął udział we wstępnych walkach o Ankonę, a następnie w ataku na miasto, nacierając od zachodu w kierunku morza, które osiągnął 18 lipca po południu. Za działania pod Ankoną Drelicharz otrzymał ponownie Krzyż Walecznych.
Po zdobyciu Ankony do ciężkich walk doszło nad rzekami Cesano (9–11 sierpnia) i Metauro (19–21 sierpnia). Za dowodzenie szwadronem w tych ostatnich walkach, co umożliwiło przełamanie ważnego punktu niemieckich umocnień na linii Gotów, kapitan Drelicharz został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari.
Monte Fortino
W listopadzie do zaciętych starć doszło w rejonie Monte Fortino – wzgórza stanowiącego ważny punkt niemieckiej linii obronnej. Szwadron Drelicharza wspólnie z piechotą 2 Brygady Strzelców otrzymał zadanie odzyskania wzgórza utraconego w wyniku niemieckiego kontrataku.
Żołnierskie szczęście opuściło kapitana Drelicharz, a jego karierę wojskową dramatycznie przerwał pocisk przeciwpancerny, który trafił jego czołg „Pigmej”. Władysław Drelicharz nie zdołał się wydostać ze stalowej pułapki i spłonął w czołgu. Był 21 listopada 1944 roku.
Dwukrotny kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari (IV i V klasy), odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 28999 oraz odznaczeniami brytyjskimi i włoskimi, spoczął początkowo w Dovadoli. Nabożeństwo żałobne odprawił o. Adam Studziński, kapelan Pułku. W pogrzebie wzięli udział gen. Władysław Anders, gen. Bronisław Rakowski, gen. Bronisław Duch i delegacje z innych jednostek.
W 1946 roku szczątki majora Drelicharza i wielu żołnierzy 2 Korpusu Polskiego, poległych w Apeninach i w walce o wyzwolenie Bolonii, zostały przeniesione na Polski Cmentarz Wojenny pod Bolonią. Spoczął obok swoich 1431 towarzyszy broni (grób nr 11-D-5).
