Jarosław RubinMoże nie każdy odwiedzający Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino wie, że orły, które znajdują się tam znajdują wykonał włoski rzeźbiarz – profesor Duilio Cambelotti. Mnie te orły spodobały się tak bardzo, że umieściłem jednego z nich na okładce przewodnika Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego.
Profesor Duilio Cambelotti
Na cokołach przy bramie wejściowej na cmentarz witają przybyłych dwa orły husarskie, których autorem jest Włoch – profesor Duilio Cambelotti.
Duilio Cambelotti (1876–1960) – włoski artysta użytkowy, ilustrator, malarz, rzeźbiarz i projektant, który odegrał ważną rolę w ruchach Arts & Crafts i Art Nouveau.
Interesował się różnymi technikami graficznymi oraz dekoracją malarską i plastyczną. Oprócz rysunku artystycznego, próbował swoich sił w projektowaniu plakatów i dekoracyjnych przedmiotów metalowych dla firm zagranicznych.
W 1900 r. był już cenionym grafikiem, współpracował z bolońskim periodykiem humorystycznym „Italia ride”, a w 1901 r. znalazł się w gronie zwycięzców konkursu Alinari na ilustrowane wydanie Boskiej Komedii.
Od pierwszej dekady XX wieku Cambellotti działał w różnych środowiskach zawodowych. Był orędownikiem sztuki zaangażowanej społecznie i rozpowszechniania przekazu artystycznego za pomocą technik i sposobów, które mogą dotrzeć do szerszego grona odbiorców: ilustracji, przedmiotów użytkowych, scenografii, drzeworytu, mebli.
Wraz z grupą kierowaną przez G. Cenę (Balla, Marcucci, Aleramo, Gelli) współpracował przy wystawie Szkół rzymskiej wsi, projektując Wielką Chatę Artystyczną w kontekście Międzynarodowej Wystawy w Rzymie z okazji 50. rocznicy zjednoczenia Włoch, wygrywając konkurs na plakat.
Brał udział w międzynarodowych wystawach poświęconych sztuce dekoracyjnej (w Monzie w 1923 i 1925 roku prezentował meble racjonalistyczne i użytkowe, a w 1927 roku projekty tkanin).
W latach trzydziestych zajmował się dekoracją malarską i plastyczną budynków w Bari (Palazzo dell’Acquedotto), w Raguzie (w Pałacu Rządowym), w Littorii-Latina (w Pałacu Rządowym i w Sądzie) oraz w Rzymie (Instytut Eastmana i Urząd Stanu Cywilnego). Uczestniczył też w pracach przy powstawaniu Pomników Wojennych (Terracina, Fiuggi, Borgo Hermada-Terracina).
W latach czterdziestych i pięćdziesiątych ponownie zajmował się witrażami (Sanktuarium Instytutu Historyczno-Kulturalnego Arma del Genio w Rzymie; kościół S. Giovanni na Rodos; Katedra w Capranica i Katanii; kościoły Ecce Homo w Ragusa i Montevergine) oraz dekoracją plastyczną kościoła świętych Piotra i Pawła w dzielnicy EUR w Rzymie. Zmarł w Rzymie w 1960 roku.
Muzeum poświęcone twórczości Duillio Cambelottiego znajduje się w miejscowości Latina (Lazio).
Duilio Cambelotti i Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino
Profesor Cambelottii wykonał dwa orły husarskie na cokołach przy bramie wejściowej na Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino.
Ich literacki opis daje nam Melchior Wańkowicz:
Wejścia pilnują w trawertynie rzeźbione przez profesora Cambelottiego dwa ogromne orły na trzymetrowych plastrach, o potężnych szponach, o skrzydłach husarskich, przypominające Szukalskiego [Stanisław Szukalski (1893-1987) – polski rzeźbiarz, malarz i rysownik].
M. Wańkowicz, Bitwa o Monte Cassino
