Jarosław RubinHistoryczny Park Pamięci (Parco della Memoria Storica) obejmuje ruiny wioski San Pietro Infine – zachowane w takim stanie, w jakim zostały opuszczone po zakończeniu walk w grudniu 1943 roku. Ruiny San Pietro Infine są nazywane czasem „Pompejami XX wieku”.
W czasie czwartej bitwy o Monte Cassino wioska San Pietro Infine stanowiła jeden z punktów na drodze dofrontowej, zwaną „drogą południową”. Ten szlak komunikacyjny był przeznaczony przede wszystkim dla 3 DSK. Prowadził z Venafro przez San Pietro Infine, San Vittore, Cervaro, San Michele do Portelli.
San Pietro Infine opisałem w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego w części, w której proponuję trasy samochodowe.
Walki o San Pietro Infine
Pod koniec 1943 roku siły amerykańskiej 5 Armii dążyły do przerwania Linii Gustawa i otworzenia drogi na Cassino, a potem na Rzym. Położona we włoskiej Kampanii wioska San Pietro Infine została całkowicie zniszczona w czasie starć wojsk amerykańskich i niemieckich oraz w wyniku bombardowań, jakie miały miejsce listopadzie i grudniu 1943 roku, i spowodowały śmierć około 300 cywilów. Pozostali przy życiu mieszkańcy opuścili zrujnowaną wioskę.
W walkach na wzgórzu Monte Sammucro zginął 14 grudnia 1943 roku kapitan armii USA Henry T. Waskow. Jego postać unieśmiertelnił „amerykański Wańkowicz” – korespondent wojenny Ernie Pyle – w swoim eseju „Śmierć kapitana Waskowa”.
Historyczny Park Pamięci (Parco della Memoria Storica) obejmuje ruiny wioski – zachowane w takim stanie, w jakim zostały opuszczone po zakończeniu walk. Wyglądają dokładnie tak, jak w momencie, kiedy przeszła nad nimi zawierucha wojenna. Są milczącym świadkiem zaciętości walk oraz cierpień bezbronnych mieszkańców wioski.
Wśród ruin San Pietro Infine
Kiedy odwiedziłem San Pietro Infine we wrześniu 2023 roku to z placu, gdzie zaparkowałem samochód, poszedłem w kierunku hotelu „Churchill”. W budynku hotelowym mieści się restauracja, nazwana na cześć Johna Hustona
San Pietro jest terenem jednej z najlepiej znanych bitew w kampanii Cassino, ponieważ sfilmował ją major John Huston (reżyser m. in. „Sokoła maltańskiego” czy „Honoru Prizzich’) z amerykańskiego Korpusu Łączności i rozpowszechnił Hollywood. Powstały film dokumentalny The Battle of San Pietro został udostępniony w 1945 roku jako film instruktażowy i stanowił połączenie autentycznych zdjęć bitwy oraz zainscenizowanych ataków w wykonaniu amerykańskiej 36 Dywizji.
Od hotelu ruszyłem w górę wzgórza Monte Sammucro, wśród pozbawionych dachów ruin dawnej osady, której początki sięgają średniowiecza. Klucząc wśród pozostałości budynków dotarłem do kościoła św. Michała Archanioła, który został zabezpieczony i częściowo odbudowany.
Schodząc od kościoła do parkingu na placu San Nicola minąłem kaplicę, przy której stały tablice upamiętniające jeszcze jeden film kręcony w San Pietro Infine – Wielką wojnę (La grande guerra) Maria Monicelliego.
