Jarosław RubinKiedy uczestniczyłem w trekkingu przez wąwóz Inferno, to w uszach dźwięczał mi wiersz „Inferno Track”, którego autorem jest Artur Międzyrzecki (KMC 26671) pisarz, poeta, żołnierz 2 Korpusu Polskiego.
Artur Międzyrzecki (1922-1996)
Dane biograficzne Artura Międzyrzeckiego przytaczam korzystając z Cyfrowego słownika biobibliograficznego IBL.
Artur Międzyrzecki urodził się 6 listopada 1922 w Warszawie. We wrześniu 1939 usiłował zaciągnąć się do oddziałów formujących się we wschodnich województwach. Po wkroczeniu Armii Czerwonej pozostał we Lwowie, skąd w 1940 został wywieziony do Kazachstanu. Po podpisaniu układu Sikorski-Majski zaciągnął się w 1942 do Armii Polskiej w ZSRS.
Międzyrzecki służył jako podchorąży (później podporucznik) w pułku artylerii. Odbył cały szlak bojowy 2 Korpusu Polskiego. Brał udział w kampanii włoskiej, uczestniczył w bitwie pod Monte Cassino (odznaczony Krzyżem Monte Cassino) i w bitwie o Bolonię. Na liście odznaczonych Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino figuruje szer. Artur Międzyrzecki z 5 Kompanii Sanitarnej. Rok urodzenia się zgadza. Skąd taki zapis?
Debiutował w 1943 wierszem pt. Namiot z Kanady, wyróżnionym I nagrodą w konkursie wychodzącego wówczas w Bagdadzie tygodnika „Orzeł Biały” (druk nr 15); w piśmie tym publikował do 1944. Nadto utwory poetyckie i prozą ogłaszał m.in. w „Dzienniku Żołnierza APW” [„Armii Polskiej na Wschodzie”] (Tel Awiw – Kair, 1943-44), „W drodze” (Jerozolima, 1943), w wydawnictwie Wileńskiej Brygady Żubrów „Sitwa” (1943-46) i „Na szlaku Kresowej” (Włochy, 1944).
Lata powojenne
Po zakończeniu działań wojennych, studiował na uniwersytetach w Bolonii, a od 1946 w Paryżu (École des Sciences Politiques). Do Polski wrócił w 1949 roku.
Od 1949 był członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983). W 1976 został wybrany na członka Zarządu Polskiego PEN Clubu, a w 1978 na wiceprezesa.
W styczniu 1976 był sygnatariuszem Memoriału 101, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W 1980-81 był ekspertem Komisji Kultury w Regionie Mazowsze Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”). W 1991 został wybrany na prezesa Polskiego PEN Clubu (ponownie w 1995), a także na wiceprezesa Międzynarodowej Federacji PEN Clubów.
Artur Międzyrzecki zmarł w Warszawie 2 listopada 1996. Jest pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 3-2-18).
Twórczość
Wybrane utwory związane z 2 Korpusem Polskim:
Namiot z Kanady. Wiersze 1942-44. Rosja, Iran, Irak, Palestyna, Liban, Egipt. Przedmowa: W. Kamiński. Tel Awiw: Wydawnictwo „Przez Lądy i Morza” na Wschodzie 1944, 46 s.
Opowieści mieszkańca namiotów i inne opowiadania. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 218 s.
Powrót do Sorrento. [Szkice literackie]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 136 s.
U progu XXI wieku. O Monte Cassino – cezaryzmie – i minimum powagi – o pięknej lokalności poezji – o Rimbaudzie i klasykach – o surrealizmie i poezji amerykańskiej – o hasłach: „śmierć intelektualistom!”, „wykosić wszystko, co wystaje” i „patrz pan, szatan!”. Z pisarzem rozmawia Tadeusz Kraśko. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński 1996, 160 s.
Inferno Track
W 1993 roku ukazała się antologia polskiej poezji żołnierskiej na obczyźnie 1939-1946 „Wiatr nas nosi po świecie”, do której przedmowę napisał Artur Międzyrzecki.
Wśród zamieszczonych w antologii wierszy znajduje się Inferno Track Międzyrzeckiego. Jego fragment zamieściłem w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego opisując trasę przez drogę Inferno.
Inferno Track
Poprzez Inferno Track, przez chrzęst stalowej siatki
Ludzie muły i stal Mięśnie motor i ropa
Pękliwy szrapnela jęk Grochot salw armatnich
Na drodze srebrny pył i brzęk upartych łopatNatarcie dalej trwa Batalion pnie się zboczem
Tam gdzie się siwy dym w daleką zieleń ściele
Żmudnaś jest droga bitewna przez Monte Croce
Przez zwarty żelbeton schronów na San AngeloZnów w obcą wtargnąłeś ziemię serdeczny bracie
Nie twój jest błękit tych niebios, wiosna nie twoja
Twoja jest walka zaciekła, ostre natarcie
I szlak przez Inferno Track w szalonych konwojach
I twoje jest jeszcze słowo, słowo o ziemi
Rozkołysane dalą i twarde jak krzemieńNa froncie włoskim, 1944
Pierwodruk w tygodniku „Orzeł Biały” nr 14 z 28 maja 1944
(pod tytułem Poprzez Inferno Track). Tekst: Artur Międzyrzecki,
Wybór wierszy, Warszawa 1971.
