Jarosław Rubin25 maja 2025 roku przypada 81. rocznica zdobycia Piedimonte San Germano – ostatniego punktu oporu na niemieckiej linii Hitlera (Sengera) w rejonie Monte Cassino. To wydarzenie zakończyło jedną z najcięższych i najważniejszych batalii żołnierzy 2 Korpusu Polskiego we Włoszech.
Miasto-twierdza na linii Hitlera
Piedimonte San Germano, leące około 10 km od Cassino, zostało zamienione przez Niemców w silnie ufortyfikowany punkt oporu. Linia Hitlera z Monte Cairo spadała w krótkim przebiegu, przez wzgórze 553 ku Piedimonte. W ten sposób Piedimonte, stara średniowieczna forteca, a obecnie miasteczko górskie, było jakby stawem łokciowym jej zbrojnego ramienia.
Zgrupowanie „Bob” – kto zdobywał Piedimonte?
Walki o Piedimonte trwały od 20 do 25 maja 1944 roku. Operację powierzono specjalnie sformowanemu zgrupowaniu bojowemu o kryptonimie „Bob” – od nazwiska dowódcy, ppłk. Władysława Bobińskiego (KMC nr 28751), zastępca dowódcy 2 Brygady Pancernej.
W tym roku obchodziliśmy 50 rocznicę śmierci gen. bryg. Władysława Bobińskiego. Władysław Bobiński urodził się 4 lipca 1901 roku w Marianówce, zmarł 18 lutego 1975 w Londynie.
W skład zgrupowania „Bob” weszły:
- Pułk 6 Pancerny „Dzieci Lwowskich”,
- 18 Lwowski Batalion Strzelców z 6 Lwowskiej Brygady Piechoty (bez jednej kompanii),
- 9 Pułk Artylerii Lekkiej,
- bateria dział samobieżnych z 2 dywizjonu 7 Pułku Artylerii Przeciwpancernej,
- pluton saperów z 10 Batalionu Saperów.
Ciężkie walki o Piedimonte trwały od 20 do 25 maja, kiedy zdobyto miasteczko. przeciwnik bronił się w oparciu o ruiny domów i naturalne ukształtowanie terenu. Po zdobyciu Piedimonte generał Nikodem Sulik wydał rozkaz kończący działania bojowe:
Po zdobyciu w dniu dzisiejszym wspólnie z 2 Brygadą Pancerną m. Piedimonte i samodzielnie wzgórza 945 – Passo Corno i góry Monte Cairo zakończyliśmy […] walki o przełamanie umocnionych niemieckich linii obrony Gustawa i Hitlera.
Gen. N. Sulik, dowódca 5 KDP.
Upamiętnienie poległych w bitwie o Piedimonte
Jak podaje W. Handke w swojej monografii poświęconej Pułkowi 6 Pancernemu „Dzieci Lwowskich”, w wyniku walk o Piedimonte pułk poniósł znaczne straty w ludziach: 20 zabitych (w tym 3 oficerów) i 56 rannych (w tym 11 oficerów). Pułk utracił ciężko rannego dowódcę pułku, ppłk. Henryka Świetlickiego, dowódców szwadronów kpt. Stanisława Ezmana i kpt. Alfreda Kuczuk-Pileckiego oraz kilku oficerów o dużym znaczeniu dla pułku.
W sprzęcie straty pułku przedstawiały się następująco: zniszczonych zostało 10 czołgów średnich Sherman, jeden czołg lekki Stuart, 2 Scout cary, 2 Staff cary, 2 samochody ciężarowe, uszkodzone 4 czołgi średnie Sherman.
Pomnik Pułku 6 Pancernego „Dzieci Lwowskich”
Na Wzgórzu Pamięci ponad miasteczkiem Piedimonte wznosi się pomnik 6 Pułku Pancernego „Dzieci Lwowskich”. Obelisk o wysokości 11,5 metra wieńczy orzeł.
Na pomniku umieszczono 4 marmurowe tablice. Na trzech znajduje się tekst w języku włoskim, angielskim i polskim, dotyczący historii walki 6 Pułku „za naszą wolność i waszą”, a na czwartej tablicy – nazwiska żołnierzy 6 Pułku Pancernego, którzy polegli w pierwszej bitwie Pułku pod Piedimonte w dniach od 19 do 25 maja 1944 roku.
Uroczystość odsłonięcia pomnika miała miejsce 19 sierpnia 1973 roku.
Z Cassino do Piedimonte – trasa samochodowa S5
Zwiedzający okolice Monte Cassino, którzy chcą dotrzeć do Piedimonte San Germano, mogą skorzystać z trasy samochodowej S5: Cassino – Piedimonte San Germano, opisanej w przewodniku „Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego”.
Do pomnika można dojść parkując samochód przy kościele Santa Maria Assunta, który znajduje się w odległości zaledwie 100 metrów. Można też zaparkować nieco niżej, niedaleko Caffè Italia.
