Jarosław RubinPamiętając o wysiłku i ofierze polskich żołnierzy w bitwie o Monte Cassino, warto spojrzeć na to, jak żyje i jest przekazywana tradycja jednostek wojskowych 2 Korpusu Polskiego we współczesnym Wojsku Polskim. Zacznijmy od tradycja 3 Dywizji Strzelców Karpackich (3 DSK), którą odziedziczył 22 Karpacki Batalion Piechoty Górskiej stacjonujący w Kłodzku.
3 Dywizja Strzelców Karpackich (3 DSK)
3 Dywizja Strzelców Karpackich została utworzona rozkazem dowódcy Wojsk Polskich na Środkowym Wschodzie z 3 maja 1942 roku. Jej dowództwo objął gen. Bronisław Duch.
Żołnierze 3 DSK walczyli w całej kampanii włoskiej, a w czasie czwartej bitwy o Monte Cassino toczyli krwawe walki o wzgórza 593 i 569.
Dziś na wzgórzu 593 stoi pomnik upamiętniający wszystkich 1115 żołnierzy 3 DSK poległych w kampanii włoskiej. Na tablicy pamiątkowej wyryte zostało poruszające epitafium autorstwa żołnierza-poety Bolesława Kobrzyńskiego:
Za wolność naszą i waszą
My żołnierze polscy
Oddaliśmy Bogu – ducha
Ziemi włoskiej – ciało
A serca – Polsce
W pamięci Polaków szczególne miejsce zajmuje plutonowy Emil Czech z 3 Karpackiego Batalionu Saperów, hejnalista spod Monte Cassino. 18 maja 1944 roku, tuż po zajęciu ruin klasztoru, na rozkaz gen. Ducha odegrał hejnał mariacki. To wydarzenie utrwalone na słynnej fotografii stało się jednym z symboli zwycięstwa 2 Korpusu.
Tradycja 3 DSK w Wojsku Polskim
22 Karpacka Brygada Piechoty Górskiej – pierwszy strażnik tradycji
W 1992 roku utworzono 22. Brygadę Piechoty Górskiej, która przejęła dziedzictwo Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich oraz 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
W 1994 roku brygada przyjęła wyróżniające imię „Karpacka”, stając się 22. Karpacką Brygadą Piechoty Górskiej. Był to symboliczny gest nawiązujący do chlubnych kart historii polskich formacji z okresu II wojny światowej.
Na podstawie rozkazu Dowódcy ŚOW w 1993 r. został sformowany w Nysie 22. batalion dowodzenia, 1. batalion piechoty górskiej oraz w miejsce 27. OMT w Kłodzku – 2. batalion piechoty górskiej, który stał się zalążkiem jednostek górskich w Wojsku Polskim.
W 2001 roku brygada została przekształcona w brygadę OT, a jedynym garnizonem brygady stało się Kłodzko.
22 Karpacki Batalion Piechoty Górskiej – współczesny depozytariusz tradycji
W 2007 roku został sformowany 22 Karpacki Batalion Piechoty Górskiej Obrony Terytorialnej. Batalion przejął tradycje 22 Karpackiej Brygady Piechoty Górskiej OT:
- 11. Karpackiej Dywizji Piechoty;
- Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich;
- 3. Dywizji Strzelców Karpackich;
- 22. KBPG;
- nazwę wyróżniającą „Karpacki”;
- odznakę pamiątkową, odznakę rozpoznawczą i proporczyk;
- kełef;
- datę dorocznego święta w dniu 3. maja upamiętniającą nie tylko rocznicę przejęcia tradycji Karpatczyków i repliki sztandaru SBSK i 3. DSK w 1992 r., ale również upamiętniającą rocznicę przejęcia sztandaru w 1942 roku od SBSK przez 3. DSK.
Żywa pamięć o Monte Cassino
Żołnierze 22 Karpackiego Batalionu Piechoty Górskiej aktywnie kultywują pamięć o Monte Cassino. Corocznie 18 maja wystawiają wartę honorową przy grobie plutonowego Emila Czecha, a podczas uroczystości brzmi hejnał mariacki wykonywany na trąbce tak, jak ponad 80 lat temu na gruzach włoskiego klasztoru.
W 2019 roku władze Kłodzka podjęły uchwałę o budowie pomnika upamiętniającego hejnalistę. Monument, autorstwa Wojciecha Batki, wzorowany na zdjęciu z Monte Cassino, odsłonięto 18 maja 2022 roku w Parku Przyjaźni Wojsk Górskich w Kłodzku.
Dziedzictwo Karpatczyków wciąż żyje. My również możemy je podtrzymywać wybierając się do Kłodzka lub w okolice Monte Cassino.
