Jarosław RubinNa wzgórzach Monte Cassino spoczywa 1066 żołnierzy 2 Korpusu Polskiego, którzy oddali życie za wolność Ojczyzny na włoskiej ziemi. Ich ofiara, uwieczniona w słowach Feliksa Konarskiego „Bo wolność… krzyżami się mierzy!”, stanowi świadectwo heroizmu i patriotyzmu okazywanego przez polskich żołnierzy w czasie II wojny światowej. W 81 rocznicę bitwy o Monte Cassino nie możemy zapomnieć o cenie, jaką zapłacili za naszą wolność.
Za Polskę…
Żołnierze 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa szli przez Iran, Irak i Palestynę, by stanąć w maju 1944 roku u stóp wzgórza Monte Cassino. Walczyli nie o włoską ziemię, lecz o polską godność, o honor, o Ojczyznę, którą zdradzili sojusznicy.
Runęli przez ogień straceńcy,
Niejeden z nich dostał – i padł…
Jak ci z Somosierry szaleńcy,
Jak ci spod Rokitny sprzed lat!
Feliks Konarski, Czerwone maki na Monte Cassino (fragment tekstu)
A słowa tych, którzy ginęli na wzgórzach wokół Monte Cassino, często brzmiały: Za Polskę!
Pamiętajmy
Słowa pieśni Feliksa Konarskiego, autora „Czerwonych maków”, oddają znaczenie tego miejsca dla każdego Polaka i są nadal apelem o pamięć:
Czy widzisz ten rząd białych krzyży?
Tam Polak z honorem brał ślub.
Idź naprzód – im dalej, im wyżej,
Tym więcej ich znajdziesz u stóp.
Ta ziemia do Polski należy.
Choć Polska daleko jest stąd,
Bo wolność krzyżami się mierzy…
Historia ten jeden ma błąd!
Feliks Konarski, Czerwone maki na Monte Cassino (fragment tekstu)
Słowa Konarskiego są nie poetycka metafora – to testament żołnierzy, którzy świadomie szli na śmierć, wiedząc, że ich ofiara ma sens tylko wtedy, gdy przyszłe pokolenia będą o niej pamiętać i docenią wartość wolności, za którą zapłacili najwyższą cenę.
Miejsca pamięci we Włoszech
Polskie Cmentarze Wojenne
Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino znajduje się w obrębie płaskiego siodła zwanego Doliną Śmierci, pomiędzy klasztorem a wzgórzem 593. Budowa cmentarza rozpoczęła się niemal natychmiast po zakończeniu walk w 1944 roku, a jego poświęcenie nastąpiło 1 września 1945 roku.
Monte Cassino nie jest jedynym miejscem polskiej pamięci we Włoszech. We Włoszech znajdują się cztery polskie cmentarze wojenne, na których pochowano żołnierzy 2 Korpusu Polskiego poległych w czasie walk w Italii.
Zostały również wybudowane w Bolonii, Casamassima i Loreto.
Miejsca pamięci wymagające naszej obecności
W okolicach Monte Cassino znajdziesz wiele innych ważnych miejsc związanych z 2 Korpusem Polskim: pomniki 5 Kresowej Dywizji Piechoty, 3 Dywizji Strzelców Karpackich, Pułku 4 Pancernego „Skorpion”, Pułku 6 Pancernego „Dzieci Lwowski” oraz monumenty upamiętniające miejsca, gdzie były cmentarze polowe w czasie bitwy – w Acquafondata i San Vittore del Lazio.
Przestroga
Jan Lechoń w swoim wierszu „Monte Cassino” ostrzegał przed powierzchowną turystyką pamięci, pisząc o turystach, którzy „pytają, czy nie można kupić polskich kości”. Ta przestroga pozostaje aktualna – Monte Cassino nie może stać się tylko jeszcze jedną atrakcją turystyczną na mapie Włoch, ale musi pozostać miejscem żywej pamięci narodowej.
Polacy, którzy spoczywają na Monte Cassino, w Bolonii, Casamassima i Loreto, nie zginęli dla pomników. Zginęli po to, byśmy nie musieli już nigdy walczyć o własną suwerenność. Dlatego naszym obowiązkiem jest pamiętać, opowiadać, jeździć ich szlakiem, modlić się przy białych krzyżach – i budować taką Polskę, za którą nie byłoby im wstyd.
Obowiązek
Współczesne zagrożenia dla polskiej niepodległości, wolności i wartości demokratycznych nadają szczególną aktualność ofierze żołnierzy 2 Korpusu Polskiego.
Nie możemy zmarnować tej ofiary poprzez obojętność wobec zagrożeń dla demokracji, przez zapomnienie o wartościach, za które ginęli – Bóg, Honor, Ojczyzna.
Każdy biały krzyż na Monte Cassino przypomina nam, że wolność nie jest dana raz na zawsze, ale wymaga ciągłej czujności i gotowości do poświęceń.
Testament poległych żołnierzy 2 Korpusu Polskiego brzmi jasno. Wypełnijmy go!
