Jarosław Rubin20 czerwca 2025 roku, przypada 130. rocznica urodzin generała brygady Bronisława Rakowskiego (KMC nr 6), dowódcy 2 Warszawskiej Brygady Pancernej, którego życie i służba Ojczyźnie są świadectwem niezłomnej postawy patriotycznej.
Jako autor przewodnika „Monte Cassino i okolice”, często spotykam się z pytaniami o polskich dowódców, którzy zapisali się na kartach historii bohaterskich walk 2 Korpusu Polskiego. Generał Rakowski to postać szczególna – żołnierz, który przeszedł drogę od legionisty do dowódcy 2 Warszawskiej Brygady Pancernej, a następnie 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej.
Legiony i służba wojskowa w II Rzeczypospolitej
Bronisław Rakowski urodził się 20 czerwca 1895 roku w Szczucinie, w powiecie Dąbrowa Tarnowska. W 1912 roku zdał maturę w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie, następnie studiował w Akademii Górniczej w Leoben, gdzie działał w Związku Strzeleckim.
W latach 1914-1917 służył w I Brygadzie Legionów Polskich, początkowo w 1 pułku piechoty, a następnie w 1 pułku ułanów. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce, który ukończył z wynikiem bardzo dobrym w stopniu wachmistrza szefa. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku został wcielony do armii austro-węgierskiej, a następnie internowany na Węgrzech.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r., Rakowski współorganizował 3 pułk Ułanów Śląskich. Walczył w w wojnie polsko-ukraińskiej i w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie został dwukrotnie ranny.
Od czerwca 1919 do listopada 1926 Bronisław Rakowski był kolejno dowódcą plutonu, szwadronu i dywizjonu oraz II zastępcą dowódcy 7 pułku Ułanów Lubelskich. W latach 1926-1928 był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko głównego kierownika wyszkolenia bojowego.
W styczniu 1930 został wykładowcą taktyki kawalerii w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Od sierpnia 1931 roku dowodził 12 pułkiem Ułanów Podolskich w Białokrynicy.. 17 grudnia 1933 roku został awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku. W lutym 1936 roku został wyznaczony na stanowisko szefa Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie, funkcję którą pełnił do 5 września 1939.
Wrzesień 1939, więzienie na Łubiance i znów Armia Polska
Podczas agresji niemieckiej na Polskę w 1939 roku pułkownik Rakowski pełnił funkcję szefa sztabu Frontu Południowego pod dowództwem generała broni Kazimierza Sosnkowskiego. Rakowski był również szefem sztabu obrony Lwowa.
Po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną, Rakowski nie poszedł do niewoli sowieckiej, lecz próbował przedostać się na Węgry. Podczas tej próby został aresztowany przez NKWD. Do sierpnia 1941 roku był więziony na Łubiance w Moskwie.
Uwolniony na podstawie układu Sikorski-Majski, Rakowski dołączył do formującej się Armii Polskiej w ZSRR. W 1941 roku został awansowany do stopnia generała brygady. Początkowo był dowódcą Ośrodka Organizacyjnego, a następnie dowódcą 8, a potem 5 Dywizji Piechoty. W latach 1942-43 pełnił funkcję szefa Sztabu Armii Polskiej na Wschodzie.
Gen. Bronisław Rakowski – dowódca 2 Brygady Pancernej
W 1943 roku objął dowództwo 2 Brygady Pancernej, z którą odbył całą kampanię włoską 2 Korpusu Polskiego.
Kampania włoska
Pod jego dowództwem brygada brała udział w bohaterskich walkach o Monte Cassino (Widmo, Gardziel, Albaneta) oraz Piedimonte San Germano w maju 1944 roku.
Po zwycięstwie pod Monte Cassino 2 Brygada Pancerna pod dowództwem Rakowskiego uczestniczyła w dalszych operacjach kampanii włoskiej. Jedną z najważniejszych była operacja zdobycia Ankony w lipcu 1944 roku.
po zakończeniu walk o Ankonę, NAC
Podczas operacji „Buckland”, której celem było zniszczenie sił niemieckich na południe od rzeki Pad oraz zdobycie Bolonii, Rakowski dowodził zgrupowaniem „Rak”, utworzonym z 2 Warszawskiej Brygady Pancernej oraz żołnierzy 5 Kresowej Dywizji Piechoty. 16 kwietnia 1945 roku zgrupowanie „Rak” dotarło do kanału Medicina. Gdy 19 kwietnia 5 Kresowa Dywizja Piechoty sforsowała kanał Fossatone, Niemcy musieli wycofać się z Bolonii.
21 kwietnia 1945 roku o godzinie 6:05 żołnierze 9 Batalionu Strzelców Karpackich wkroczyli do Bolonii jako pierwsi spośród wojsk alianckich.
7 czerwca 1945 roku, po zakończeniu walk, 2 Brygada Pancerna została przekształcona w 2 Warszawską Dywizję Pancerną, a generał Bronisław Rakowski objął jej dowództwo. W latach 1945-1947 dowodził tą dywizją, która stacjonowała w Maceracie w regionie Marche.
Na emigracji w Argentynie
Po demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w 1947 roku generał Rakowski, podobnie jak wielu innych żołnierzy 2 Korpusu, stanął przed trudnym wyborem. Nie mógł i nie chciał wrócić do komunistycznej Polski. Zdecydował się na emigrację do Argentyny. Założył tam przedsiębiorstwo transportowe świadczące usługi dla firm budowlanych.
Generał Rakowski zmarł na emigracji w Buenos Aires 28 grudnia 1950 roku. Miał zaledwie 55 lat. Został pochowany w miejscowości Quilmes na cmentarzu Ezpeleta.
Pamięć o gen. Rakowskim
Gen. bryg. Bronisław Rakowski był odznaczony m. in.: Krzyżem Orderu Virtuti Militari IV i V kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Orderu Polonia Restituta IV kl., Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi, brytyjskim Orderem Służby Wybitnej i medalami pamiątkowymi oraz francuską Legią Honorową i Krzyżem za Męstwo Wojskowe i włoskim Orderem Świętych Maurycego i Łazarza.
Wspominając dziś generała Rakowskiego w 130. rocznicę jego urodzin, warto podkreślić, że był to żołnierz, który przez całe swoje życie służył Polsce – od młodzieńczych lat w Legionach Polskich, przez dwudziestolecie międzywojenne, dramatyczne doświadczenia września 1939 roku i pobytu w więzieniu NKWD, aż po bohaterskie walki w kampanii włoskiej.
