Jarosław RubinW roku 2025 przypada 55 rocznica śmierci generała Władysława Andersa, dowódcy 2 Korpusu Polskiego, którego żołnierze zdobyli wzgórze Monte Cassino w maju 1944 roku. To doskonała okazja, by rozpocząć wędrówkę szlakiem polskich bohaterów właśnie od dwóch miejsc w Cassino, gdzie upamiętniono generała Andersa pomnikami.
Pierwszy pomnik z 2014 roku – w 70 rocznicę bitwy o Monte Cassino
Pierwszy pomnik generała Andersa, jaki stanął w Cassino, odsłonięto 17 maja 2014 roku przy placu Largo Wladyslaw Anders. Został ufundowany przez Okręg 2. Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Jego autorem był znany polski rzeźbiarz z USA, Andrzej Pityński (1947-2020) – twórca m.in. Pomnika Katyńskiego w New Jersey, Mściciela w Doylestown czy pomnika Rzeź Wołyńska w Domosławie.
Rzeźba generała to zmodyfikowana wersja pomnika z cmentarza weteranów w amerykańskiej Częstochowie. Stoi na granitowym cokole z inskrypcjami w trzech językach: polskim, włoskim i angielskim. Co ciekawe, wykonawcą cokołu była firma kamieniarska Arciero z Cassino – ta sama, która w 1970 roku wykonała płytę nagrobną generała Andersa na Polskim Cmentarzu Wojennym.
Drugi pomnik – w 80 rocznicę bitwy
Dziesięć lat po odsłonięciu pierwszego pomnika, 19 maja 2024 roku przy Largo Dante w centrum Cassino stanął drugi monument. To rzeźba z brązu autorstwa Igora Duszyńskiego, która do niedawna znajdowała się w Międzyzdrojach – mieście partnerskim Cassino. Przekazana Włochom przez burmistrza Międzyzdrojów, Mateusza Bobka, trafiła w ręce burmistrza Cassino, Enzo Salery.
Nowy pomnik ma być częścią większego projektu – monumentu poświęconego 2 Korpusowi Polskiemu. W jego skład wejdzie kilkumetrowy kamienny mur z nazwiskami wszystkich żołnierzy spoczywających na cmentarzu na Monte Cassino oraz mapa i opis szlaku bojowego. Projekt przygotował włoski architekt Giacomo Bianchi, a inicjatorem tego przedsięwzięcia jest Bogusław Mamiński – olimpijczyk i organizator wydarzeń patriotyczno-sportowych.
Wyrusz na trekking patriotyczny z Cassino
Cassino to nie tylko punkt wyjścia na historyczne szlaki wokół Monte Cassino, ale też miejsce, w którym znajdziesz wiele pamiątek historii sprzed ponad 80 lat. Dwa pomniki generała Andersa – jeden ufundowany przez weteranów z Ameryki, drugi przywieziony z Polski, są symbolami pamięci, współpracy polsko-włoskiej i wdzięczności dla tych, którzy walczyli o wolną Polskę i o wolność Włoch.
Rozpoczynając trekking po okolicach Monte Cassino, warto zatrzymać się przy obu monumentach. To nie tylko moment refleksji, ale i doskonały wstęp do dalszej wędrówki szlakiem 2 Korpusu Polskiego. Opis wielu miejsc związanych z 2 Korpusem Polskim i jego udziałem w czwartej bitwie o Monte Cassino znajdziesz w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego.
