Jarosław RubinDrugim natarciem 5 Kresowej Dywizji Piechoty w czasie bitwy o Monte Cassino dowodził na pierwszej linii płk dypl. Klemens Rudnicki.
12 sierpnia 2024 r. przypada 32 już rocznica śmierci jednego z najbardziej zasłużonych oficerów w walkach o wolną i niepodległą Polskę w czasie II wojny światowej – gen. Klemensa Rudnickiego, przedwojennego oficera kawalerii, uczestnika wojny obronnej w 1939 roku, żołnierza Armii Polskiej na Wschodzie, 2 Korpusu Polskiego oraz 1 Dywizji Pancernej.
Generał dywizji Klemens Rudnicki
Klemens Stanisław Rudnicki urodził się 28 marca 1987 r. w Żydaczowie koło Lwowa. Do gimnazjum uczęszczał w Trembowli, ale maturę zdał w Zakopanem, gdzie przeniosła się jego rodzina.
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach armii austro-węgierskiej m. in. na froncie włoskim, gdzie 12 lipca 1917 roku został ciężko ranny.
Po powrocie do Lwowa, w październiku 1918 roku wstąpił do 2. Pułku Ułanów w organizującym się Wosku Polskim. Uczestniczył w walkach o Lwów z Ukraińcami. Po reorganizacji, jako oficer 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich brał udział w przejmowaniu Pomorza z rąk niemieckich na mocy traktatu wersalskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył dowodząc 4 szwadronem 2 Pułku Szwoleżerów.
Po zakończeniu działań wojennych, porucznik Klemens Rudnicki postanowił pozostać w Wojsku Polskim. Ukończył studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, a wśród jego kolegów z kursu byli m. in. Antoni Chruściel i Bronisław Duch.
31 października 1938 r. ppłk Rudnicki został oddelegowany na stanowisko dowódcy 9. Pułku Ułanów Małopolskich w Trembowli. Dowodząc tym pułkiem wziął udział w wojnie 1939 roku, uczestnicząc m. in. w bitwie nad Bzurą.
Po kapitulacji Klemens Rudnicki uniknął niewoli i zaangażował się w pracę konspiracyjną. Na początku 1940 roku został oddelegowany na stanowisko zastępcy gen. Tokarzewskiego i udał się do Lwowa, ale po przekroczeniu granicy niemiecko-sowieckiej został aresztowany przez sowiecką straż graniczną. Ponieważ miał fałszywe dokumenty na nazwisko Rumiński, został skazany na 5 lat zsyłki i pracował przy wyrębie lasu.
Na mocy układu Sikorski-Majski został zwolniony. Objął stanowisko zastępcy szefa sztabu Armii Polskiej w ZSRR. Opuścił Związek Sowiecki w połowie 1942 roku i na Środkowym Wschodzie objął dowództwo 6 Samodzielnej Brygady Strzelców w ramach 6 Dywizji Strzelców.
Po rozwiązaniu 6 Dywizja Strzelców w 1943 roku, wchodząca w jej skład 6 Samodzielna Brygada Strzelców została włączona do 5 Dywizji Piechoty. Płk dypl. Klemens Rudnicki objął stanowisko zastępcy dowódcy 5 Kresowej Dywizji Piechoty.
Kampania włoska
Płk Klemens Rudnicki brał udział w całej kampanii włoskiej. W czasie bitwy o Monte Cassino dowodził na pierwszej linii.
Bitwa o Monte Cassino – drugie natarcie 5 KDP
13 maja gen. Sulik wydał pierwszy rozkaz przygotowawczy do drugiego natarcia, którym miał dowodzić przebywający na pierwszej linii płk dypl. Klemens Rudnicki. W przygotowanym rozkazie operacyjnym do drugiego natarcia dowódca 2 Korpusu generał Władysław Anders wyraźnie podkreślił, iż najważniejszym obiektem ataku 5 KDP będzie grzbiet Sant’Angelo–575.
16 maja o godzinie 18:10 dowódca 5 KDP gen. Nikodem Sulik nakazał nocny wypad rozpoznawczy na północny grzbiet Widma, w którym miała brać jedna kompania 16 Batalionu. Wypad ten zakończył się powodzeniem, co skłoniło dowódcę natarcia płk. Rudnickiego do rozszerzenia utworzonego wyłomu przez kolejne kompanie 16 Batalionu. Zachęcony powodzeniem, dowódca 5 Dywizji wydał rozkaz, żeby 15 Batalion rozszerzył wyrwę w stanowiskach niemieckich przez zdobycie południowej części Widma.
Krwawe walki o wzgórze Sant’Angelo trwały aż do 18 maja. W nocy z 18/19 maja Niemcy opuścili swoje stanowiska na wzgórzu.
Miejscem upamiętnienia ofiary krwi 5 Kresowej Dywizji Piechoty jest pomnik Dywizji na szczycie wzgórza 575, który odsłonięto 18 maja 1945 roku.
Wyzwolenie Bolonii
Jako zastępca dowódcy 5 KDP, pułkownik, a następnie generał brygady Klemens Rudnicki brał udział w walkach na całym Półwyspie Apenińskim. Jego największym osiągnięciem podczas tych walk było wyzwolenie Bolonii. Oddziały mu podległe w ramach tzw. Zgrupowania „RUD” wkroczyły do miasta 21 kwietnia 1945 roku.
Koniec wojny i losy powojenne gen. Klemensa Rudnickiego
Pod koniec kwietnia 1945 roku gen. Rudnicki odleciał samolotem do Niemiec w celu objęcia funkcji zastępcy dowódcy 1 Dywizji Pancernej, dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka. Po zakończeniu działań bojowych Rudnicki objął stanowisko dowódcy 1 Dywizji Pancernej, która rozpoczęła służbę okupacyjną na terenie Niemiec.
W 1947 roku oddziały 1 Dywizji Pancernej zostały przerzucone do Wielkiej Brytanii, a następnie rozwiązano dywizję. Po zakończeniu służby w 1 Dywizji Pancernej Klemens Rudnicki osiadł na stałe w Anglii. Wyspecjalizował się w restaurowaniu obrazów. Założył w Londynie antykwariat, gdzie pracował aż do 1977 roku.
Gen. Rudnicki na emigracji poświęcał się działalności kombatanckiej. Był członkiem Koła Generałów i Pułkowników Byłych Dowódców Wielkich Jednostek. Trzykrotnie odwiedził Polskę.
Klemens Rudnicki zmarł 12 sierpnia 1992 roku w Londynie. Prochy generała znajdują się w trzech miejscach – w Londynie, Krakowie oraz w urnie wbudowanej w pomnik 5 KDP na wzgórzu 575.
