Jarosław RubinDziś chciałbym przybliżyć sylwetkę płk Henryka Kazimierza Świetlickiego (KMC nr 30372) – postaci wyjątkowej dla historii 2 Korpusu Polskiego i Pułku 6 Pancernego „Dzieci Lwowskich”. W przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego wspominam o ppłk. Świetlickim przy okazji opisu walk o Piedimonte San Germano, a w tym artykule chcę szerzej opisać jego sylwetkę.
Droga do 2 Korpusu Polskiego
Henryk Świetlicki urodził się 27 sierpnia 1898 roku w Pabianicach. Już w młodym wieku zaangażował się w działalność niepodległościową jako członek OMN „Zarzewie”, a następnie w konspiracyjną działalność w ramach POW pod pseudonimem „Zięba”.
Jako siedemnastolatek został ciężko ranny w walkach legionowych pod Kostiuchnówką w 1916 roku, gdzie odłamek artyleryjski trafił go w okolice serca (nigdy mu tego odłamka nie usunięto).
W czasie wojny polsko-bolszewickiej Henryk Świetlicki służył w stopniu sierżanta w 28 p. Strzelców Kaniowskich. Wtedy też został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
Po I wojnie światowej Świetlicki kontynuował służbę w Wojsku Polskim, przechodząc kolejne awanse i specjalizując się w broni pancernej. Był żonaty (od 28 IV 1928 r.) z Ireną z d. Ławicką, z którą miał dwóch synów: Jerzego (ur. 18 XI 1931 r.) i Lecha (ur. 5 XII 1933 r.).
W 1939 roku był dowódcą 51 Dywizjonu Pancernego w Krakowskiej Brygadzie Kawalerii.
W Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie
Po klęsce wrześniowej Świetlicki przez Węgry przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii. W czerwcu 1942 roku został skierowany na Bliski Wschód, gdzie objął dowództwo 6 Batalionu Czołgów „Dzieci Lwowskich”. 8 października 1942 roku oficjalnie został dowódcą tej jednostki, która później przekształciła się w 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich”.
W Iraku i Palestynie prowadził intensywne szkolenia pancerne. Jego pułk, choć najpóźniej rozpoczął szkolenia, osiągnął najwyższy poziom wyszkolenia i jako pierwszy w brygadzie otrzymał nowe czołgi Sherman III.
Kampania włoska
W kampanii włoskiej 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich” pod dowództwem Świetlickiego brał udział w najważniejszych operacjach 2 Korpusu Polskiego, w tym w czwartej bitwie o Monte Cassino. Już po zdobyciu klasztoru, pułk uczestniczył w przełamywaniu Linii Hitlera/Sengera.
Podczas walk o Piedimonte San Germano w maju 1944 roku ppłk Świetlicki został ciężko ranny. 21 maja niemieckie pociski niemal urwały mu jedną stopę, druga została poważnie uszkodzona. Ostatecznie lekarze musieli amputować jedną stopę – był to dramatyczny koniec jego czynnej służby wojskowej. Za walki pod Piedimonte został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari
Wańkowicz zapisał: Dowódca 6. Pułku Pancernego, podpułkownik Świetlicki, padł na polu bitwy ze zgruchotanymi nogami. Pocisk urwał mu stopę.
W walkach o Piedimonte (20–25 maja 1944) 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich” poniósł ciężkie straty: 20 zabitych (w tym 3 oficerów) i 56 rannych (w tym 11 oficerów). Pułk utracił nie tylko dowódcę, ale także dwóch dowódców szwadronów.
Powojenne losy ppłk. Świetlickiego
3 sierpnia 1944 r. ppłk Świetlicki został ewakuowany z Włoch do Wlk. Brytanii. Po dwuletnim leczeniu w Szkocji, 4 sierpnia 1947 roku powrócił do Polski.
W Polsce był był inwigilowany przez organa bezpieczeństwa Polski Ludowej. Pomimo nienagannej 32-letniej służby wojskowej, trzech poważnych ran i posiadania dwóch Krzyży VM, władze komunistyczne nie przyznały mu należnej emerytury wojskowej. Musiał podjąć pracę zarobkową: od 24 września 1947 r. do 10 czerwca 1948 r. był księgowym w biurze spedycyjnym Centrali Tekstylnej w Łodzi; od 10 czerwca 1948 r. był księgowym w Pomocniczej Spółdzielni Cechu Rzemiosła Włókienniczego w Pabianicach. Pracował, aż do 1968 r.
Ppłk. Henryk Świetlicki zmarł 16 listopada 1973 roku w Pabianicach i został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Odznaczenia:
- Krzyż Srebrny VM nr 563 (5 kl.),
- Krzyż Złoty VM nr 42 (4 kl.),
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych x 4,
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasług 2 kl.,
- Srebrny Medal za Waleczność 2 kl. (austr.),
- Brązowy Medal za Waleczność (austr.),
- Honorowa Odznaka za Rany,
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 30372.
