Jarosław RubinMonte Cassino to jedno z najbardziej symbolicznych miejsc polskiej historii. W maju 1944 roku żołnierze 2 Korpusu Polskiego stoczyli tu jedną z najcięższych bitew II wojny światowej, otwierając aliantom drogę na Rzym. Dziś Monte Cassino przyciąga nie tylko historyków i potomków uczestników bitwy, ale także turystów, którzy chcą zobaczyć miejsca pamięci i poczuć atmosferę tamtych wydarzeń.
Jeśli masz do dyspozycji tylko pół dnia – nie martw się. W ciągu czterech godzin możesz zobaczyć miejsca, które oddają znaczenie i emocje wydarzeń sprzed ponad 80 lat. Oto moja propozycja półdniowej trasy w okolicach Monte Cassino.
Jak dojechać na Monte Cassino?
Najwygodniejszą opcją jest dojazd własnym samochodem lub autokarem – to daje dużą swobodę i możliwość zaplanowania dowolnej godziny rozpoczęcia i powrotu z wyprawy. Alternatywnie, z centrum Cassino można skorzystać z komunikacji publicznej – lokalne autobusy kursują w kierunku klasztoru. Resztę trasy pokonasz już pieszo, wyruszając na trekking patriotyczny po miejscach pamięci.
Propozycja półdniowej trasy (ok. 4 godzin)
1. Klasztor na Monte Cassino
To obowiązkowy punkt każdej wizyty. Opactwo benedyktynów, odbudowane po wojnie z ruin, emanuje dziś spokojem i majestatem. Warto poświęcić chwilę na spacer po dziedzińcach i zwiedzanie wnętrza kościoła.
Szczególnie polecam wizytę w towarzystwie polskiej przewodniczki Anny Studniarek, która z pasją opowiada o historii klasztoru i zaprowadzi cię w miejsca niedostępne bez przewodnika.
2. Polski Cmentarz Wojenny
Kilka minut drogi od klasztoru znajduje się Polski Cmentarz Wojenny – miejsce spoczynku ponad tysiąca żołnierzy 2 Korpusu Polskiego. Centralnym punktem jest krzyż Virtuti Militari oraz grób generała Władysława Andersa. Na plateau cmentarza widnieje słynny napis:
„Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie.”
To najważniejsze miejsce pamięci Polaków na Monte Cassino, ale nie jedyne…
3. Wzgórze 593 i pomnik 3 Dywizji Strzelców Karpackich
Z cmentarza można dojść pieszo na wzgórze 593 – jedno z najbardziej krwawych pól bitewnych. Melchior Wańkowicz nazwał je Górą Ofiarną, a dziś w tym miejscu stoi pomnik 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
Widok na dolinę rzeki Liri pozwala zrozumieć skalę trudności, z jaką mierzyli się żołnierze. Na pomniku wyryto słowa:
„Za wolność naszą i waszą. My, żołnierze polscy, oddaliśmy Bogu ducha, ziemi włoskiej ciało, a serca Polsce.”
4. Domek Doktora
Zaledwie kilka minut drogi od wzgórza 593 znajduje się Domek Doktora – niewielki budynek, który w czasie bitwy o Monte Cassino pełnił rolę Batalionowego Punktu Opatrunkowego.
Dziś to ciche, poruszające miejsce przypominające o poświęceniu lekarzy, sanitariuszy i noszowych, którzy ratowali życie rannych pod ogniem wroga.
5. Pomnik Pułku 4 Pancernego „Skorpion”
Od Domku Doktora warto zejść stromą ścieżką w dół, do Gardzieli, gdzie znajduje się pomnik poświęcony czołgistom z Pułku 4 Pancernego „Skorpion”. Zniszczony czołg-pomnik to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli bitwy.
Jego autorem był porucznik Ludwik Kuźniarz, żołnierz i artysta, o którym piszę więcej w moim przewodniku „Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego”.
6. Masseria Albaneta
Ruiny dawnych zabudowań klasztornych oraz gospodarczych, silny punkt niemieckiej obrony i miejsce tragicznej odprawy dowódców szwadronów Pułku 4 Pancernego – Massa Albaneta, to kolejny punkt na trasie wiodącej szlakiem żołnierzy 2 Korpusu walczących w bitwie o Monte Cassino. Możesz to dotrzeć z Gardzieli w kilka minut. To już ostatni przystanek półdniowego trekkingu patriotycznego. Stąd wygodna droga doprowadzi cię z powrotem do parkingu przy Polskim Cmentarzu Wojennym.
Podsumowanie trasy
Choć pół dnia to niewiele, ale proponowana trasa pozwoli ci zobaczyć znacznie więcej niż tylko klasztor i cmentarz. Klucz do udanej wyprawy to dobry plan i dostosowanie długości trasy do własnych możliwości. Warto uwzględnić aktualną pogodę oraz swoją kondycję fizyczną – trekking po masywie Monte Cassino bywa wymagający, ale każda kropla potu zostaje wynagrodzona głębszym osobistym przeżyciem historii sprzed lat.
Planując wizytę, sięgnij po przewodnik „Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego”, który pomoże szczegółowo zaplanować trasę i dowiedzieć się więcej o wspomnianych wyżej miejscach i walkach toczonych przez polskich żołnierzy w bitwie o Monte Cassino.
