Jarosław Rubin17 maja 1944 roku na wzgórzu 593 ginie major artylerii Józef Stojewski-Rybczyński, zwany „Bacą”. Niedawno zastąpił poległego ppłk. Fanslaua, dowódcę 4 Batalionu 2 Brygady 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
Major artylerii Józef Stojewski-Rybczyński – zastępca dowódcy pułku 3 PAL
Józef Stojewski-Rybczyński urodził się 27 czerwca 1899 w Tłumaczu. Po zakończeniu I wojny światowej wstąpił do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień podporucznika artylerii ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923.
W wojnie obronnej 1939 walczył w stopniu kapitana, pełniąc funkcję adiutanta dowódcy 2 dywizjonu artylerii konnej z Dubna. Następnie przedostał się do Francji, gdzie po awansie do stopnia majora objął funkcję dowódcy 5 baterii II dywizjonu 1 Wileńskiego PAL.
W Polskich Siłach Zbrojnych pełnił funkcję zastępcy dowódcy 3 Karpackiego Pułku Artylerii Lekkiej. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 772.
3 Karpacki PAL pod Monte Cassino
Pomiędzy 26 a 28 kwietnia 1944 roku 3 PAL zajął stanowiska ogniowe w rejonie San Michele. Od godziny 23:00 11 maja do godz. 8:00 12 maja pułk uczestniczył w przygotowaniu ogniowym natarcia oraz prowadził ognie na żądanie 1 i 2 bsk, wystrzeliwując 8300 pocisków.
Przez cały dzień 12 maja, pułk prowadził ostrzał pozycji niemieckich i likwidował niemieckie kontrataki na pozycje 1 bsk. Do godziny 20:00 wystrzelał 5700 pocisków. 13 maja na żądanie 3 bsk i prowadząc ognie obserwowane oraz z mapy, pułk wystrzelał kolejne 4700 pocisków.
14 i 15 maja prowadzi pułk ognie zaporowe.
7 maja od godz. 8.30 pułk wspiera ogniem natarcie 4 bsk na wzgórzu 593 i 6 bsk w rejonie Gardziel i gospodarstwa Mass Albaneta.
Śmierć majora Stojewskiego-Rybczyńskiego na Górze Ofiarnej
W trakcie bitwy o Monte Cassino major artylerii Józef Stojewski-Rybczyński pełnił funkcje obserwatora artyleryjskiego oraz zastępcy dowódcy 4 batalionu Strzelców Karpackich, ppłk. Karola Fanslaua. Po jego śmierci po południu 17 maja 1944 przejął dowództwo nad batalionem. Niedługo potem, także on poległ w walkach na wzgórzu 593 (Góra Ofiarna).
Oto jak śmierć majora opisał Melchior Wańkowicz:
Major Stojewski wstaje, chce poderwać zaległą kompanię i pada, dostawszy ze szpandała w tył głowy w chwili, kiedy odwrócony nawoływał żołnierzy.
= Zginął Józku – powiadamia przez radio porucznik Kupiec, łącznik artyleryjski. „Józku” – tak go powszechnie nazywali.
Centrala majora Janasiewicza w „domku doktora” w dole nie wierzy:
– Powtórzyć.
– Zginął „Baca”.
Nie wierzą.
M. Wańkowicz „Bitwa o Monte Cassino”.
Major artylerii Józef Stojewski-Rybczyński jest pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino.
