Jarosław Rubin17 maja 1944, podczas szturmu na wzgórze 593, ginie ppłk Karol Fanslau, dowódca 4 Batalionu 2 Brygady 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Tego dnia walki były zacięte i krwawe, a przecież już nazajutrz nad klasztorem Monte Cassino będzie łopotał biało-czerwony proporzec…
Ppłk Karol Fanslau – życiorys bohatera
Melchior Wańkowicz w skrócie scharakteryzował ppłk. Karola Fanslaua:
W „domku doktora” podpułkownik Fanslau (1920 rok, bohaterski wrzesień, praca konspiracyjna w Kraju, ucieczka, obozy, aresztowania. Strzaskany kręgosłup pod Gazalą – osiem miesięcy w gipsie).
– Panie pułkowniku, niech pan zostanie.
– Sam musze poderwać batalion do szturmu.
Chwycił mały włoski karabin, zdobycz spod Gazali. (…)
M. Wańkowicz, Bitwa o Monte Cassino
Karol Reinhard Fanzlau urodził się 12 stycznia 1895 roku we wsi Kłuśno. Uważał się za Polaka i zawsze to podkreślał (zmienił nazwisko na Fanslau w 1934 r.). W czerwcu 1919 otrzymał powołanie do Woska Polskiego i został skierowany do stacji zbornej oficerów w Lublinie. Zweryfikowany jako podporucznik został przydzielony do batalionu zapasowego 20 Pułku Piechoty w Krakowie. Wziłą udział w wojnie polsko-bolszewickiej w składzie krakowskiej 6 DP. Pozostał w wojsku, w 1939 roku był majorem.
24 sierpnia 1939 został mianowany dowódcą I batalionu 115 Rezerwowego Pułku Piechoty, wchodzącego w skład 41 Rezerwowej DP. Pułk obsadził stare rosyjskie forty strzegące przepraw przez Narew. Po walkach w wojnie obronnej, pułk skapitulował 26 września, ale mjr Fanslau nie poszedł do niewoli i zaangażował się w działalność konspiracyjną.
Następnie przedostał się na Bliski Wschód, gdzie stacjonowała Brygada Strzelców Karpackich. W sierpniu 1941 roku został zastępcą dowódcy 3 batalionu strzelców karpackich. W składzie SBSK wziłą udział w obronie Tobruku, a w grudniu w zwycięskiej bitwie pod Gazalą.
13 marca 1942 roku, jadąc transporterem opancerzonym Carrier na rekonesans, najechał na minę i został ciężko ranny. Przeleżał osiem miesięcy w gipsie po urazie kręgosłupa.
Z początkiem stycznia 1943 znalazł się w Iraku. Do stopnia podpułkownika został awansowany 3 maja 1943 roku, a w lipcu tego roku wrócił do służby liniowej, zostając dowódcą 4 Batalionu w 2 Brygadzie Strzelców Karpackich. Wraz z batalionem wyruszył w grudniu 1943 roku do Włoch.
Ostatni szturm pułkownika
Kiedy spojrzysz na zdjęcie wzgórza 593 (w nagłówku arykułu) zrobione spod Domku Doktora, to wydaje się, że wzgórze znajduje się niedaleko. Ale niedaleko podczas bitwy ma całkiem inne znaczenie…
Jak wyglądała sytuacja, po wyjściu ppłk. Fanslaua z Domku Doktora? Sięgnijmy znów do książki Wańkowicza:
Pułkownik, przeganiając podciągającą alejką i krwawiącą 1. kompanię 5. baonu, dobiega do Bramki.
– Leśniaczku – mówi jowialnie, podchodząc w towarzystwie oficera wywiadowczego, podporucznika Skowrońskiego – będziesz nacierał na prawym skrzydle tej kompanii 5. baonu. Podstawa: ten grzebień.
Zdaje się, że podpułkownik Fanslau popełnił ten sam błąd w ocenie terenu, co i Amerykanie: 593 nie było górą w kształcie kopicy, jakby się mogło zdawać z mapy, tylko spadało stromym urwiskiem ku Albanecie. Tam, gdzie skierował pluton Leśniaka, to był ten spad, to była owa „szczelina na mapie”, o której czytałem w sprawozdaniu amerykańskim i na której wybito amerykańską kompanię.
M. Wańkowicz, Bitwa o Monte Cassino
Jak można przeczytać w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego, wzgórza w masywie Monte Cassino, choć osiągają czasem wysokość około 600 metrów, mają charakter wysokogórski, są skaliste, z podciętymi urwiskami. Taki teren spotkasz idąc na wzgórze 593 i patrząc na wzgórze 569, czyli obiekty ataku batalionu ppłk. Fanslaua.
Śmierć podpułkownika Fanslaua
Walki były krwawe, tak że Wańkowicz na przemian pisze o wzgórzu 593 jako o Krwawej Górze lub o Górze Ofiarnej. Tam właśnie na pierwszej linii zagrzewał do boju żołnierzy ppłk Karol Fanslau:
„Żaby skaczą” – wydzierają się kodowym językiem radiotelegrafiści. Istotnie, Niemcy idą do przeciwuderzenia.
Podporucznik Figiel kładzie zasłonę dymną, ale jest silny wiatr i zwiewa.
– O, Niemiec – Podpułkownik Fanslau chwyta swój karabinek – Ściągnę go.
Niemiec znika.
– Rozpędzik na bunkrze, panie pułkowniku – woła Leśniak i w tej chwili słyszy za sobą: „Jezus” przechodzące w przeciągły jęk i chryp. Obraca się – to trafiony w serce podpułkownik Fanslau robi skręt o 180 stopni. Leśniak chwyta go w ramiona.
M. Wańkowicz, Bitwa o Monte Cassino
Za chwilę ginie zastępca ppłk Fanslaua – mjr Józef Stojewski-Rybczyński, zwany „Bacą”.
Krew spływa po wzgórzu 593.
Życiorys ppłk. Karola Fanslaua za Polska Zbrojna. Historia
