Jarosław RubinNiedaleko Acquafondata, którą odwiedziłem, aby zobaczyć obelisk w miejscu dawnego cmentarza polowego oraz pomnik stojący w samej miejscowości, znajduje się początek Drogi do Piekieł – Inferno Track, czyli drogi, która była służyła zaopatrzeniu 5 Kresowej Dywizji Piechoty w czasie bitwy o Monte Cassino.
Inferno Track i 5 Kresowy Batalion Saperów
Droga Inferno i będący jej częścią wąwóz Inferno (fr. Ravin de l’Inferno, ang. Inferno Track, Piekielna Droga lub Droga do Piekieł) był główną drogą zaopatrzenia 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Droga ta biegła w korycie górskiego potoku o bardzo stromych spadkach, które miejscami dochodziły do 60% nachylenia. Jeszcze dzisiaj, idąc wąwozem, widać wysoki pionowe ściany skalne, które otaczają drogę i niemal zwisają nad korytem strumienia.
Wąwóz został przystosowany do celów transportowych przez oddziały francuskie, które nadały mu nazwę Ravin de l’Inferno, a potem był użytkowany i utrzymywany przez oddziały nowozelandzkie, a w końcu przez żołnierzy 5 KDP.
Wjazd na drogę Inferno, prowadzącą do wąwozu Inferno, znajduje się przy miejscowości Acquafondata, a wylot wąwozu – przy miasteczku Portella. Ujście wąwozu w Portelli znajdowało się w naturalnej obszernej zapadlinie terenowej, którą polscy żołnierze ochrzcili „Gdańsk”.
Przed rozpoczęciem bitwy jednostki saperów z 5 Kresowego Batalionu Saperów otrzymały zadanie rozbudowania dróg zaopatrywania polskich dywizji. Wśród najważniejszych prac, jakie wykonali saperzy, było przystosowanie drogi Inferno Track tak, aby mogły się nią poruszać pojazdy w obu kierunkach.
Drogę do Piekieł tak opisał w wierszu Artur Międzyrzecki:
Poprzez Inferno-Track, przez chrzęst stalowej siatki
Ludzie, muły i stal Mięśnie, motor i ropa
Pękliwy szrapnela jęk Grochot strzałów armatnich
Na drodze – srebrny pył i brzęk upartych łopat
[…]
A. Międzyrzecki, Inferno Track (fragment)
Regulacja Ruchu (RR) na Drodze Inferno
W kwietniu 1944 roku w 2 Korpusie został zorganizowany Sztab Regulacji Ruchu (RR), w którym 5 KDP miała swojego przedstawiciela. W dniu 18 kwietnia w rejon Acquafondata – Portella udał się szef Żandarmerii 5 KDP major Kazimierz Trompeter wraz z dowódcą 5 Szwadronu Żandarmerii kapitanem Aleksandrem Lipinem. Na miejscu uzgodniono współdziałanie z dowódcą RR nowozelandzkiej 2 Dywizji Piechoty. Plutony 5 Szwadronu Żandarmerii przejęły odcinki RR Inferno Track i na drodze północnej.
Droga Inferno od strony Acquafondata
Górny wlot drogi do wąwozu Inferno znajduje się w pobliżu miejscowości Acquafondata. (Dokładne wskazówki, jak tam trafić opisałem w przewodniku i dodałem stosowny kod QR do mapki).
Długość drogi Inferno wynosi ok. 11 km, choć typowy skalisty wąwóz nie obejmuje całej trasy. Różnica poziomów wynosi prawie 800 metrów.
Trasa nie jest oznakowana i przebiega w części przez teren prywatny.
Jeśli nie masz zamiaru przejść całej drogi, to odcinek od Acquafondata możesz potraktować jako wygodną wycieczkę pieszą lub rowerową. Początkowa część Piekielnej Drogi biegnie szeroką doliną otoczoną z obu stron pasmami wzgórz, wygodną drogą gruntową, która w większej części jest osłonięta drzewami i krzewami. Droga lekko się wznosi, ale nie odczujesz trudów podejścia. Z czasem, porośnięte chaszczami zbocza wzgórz „zbliżają się” do drogi.
Uwaga: Ponieważ w okolicy mogą pomieszkiwać żmije, to polecam założenie długich spodni i solidnego obuwia, jeśli chcesz chodzić po krzakach. Ja spotkałem jedną wygrzewającą się na drodze.
W drugiej części artykułu opisana jest baza przeładunkowa „Gdańsk”, czyli wylot wąwozu od strony Portelli.
