Jarosław RubinDroga Polskich Saperów stanowi znaczącą część trasy pieszej nr 7 opisanej w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego. Zwyczajowo tą nazwą nazywana jest droga od wlotu drogi w miejscowości Caira aż do Gardzieli, a nawet do Albanety. Biorąc pod uwagę prace prowadzone przez saperów nowozelandzkich i polskich przy poszerzeniu i umocnieniu drogi, należy przyjmować, że Droga Polskich Saperów (Cavendish Road) kończy się na Terra Rossa.
Czołgi wyruszyły z Car Parku
W czasie czwartej bitwy o Monte Cassino, Droga Polskich Saperów leżała na styku nacierających dywizji (3 Dywizji Strzelców Karpackich i 5 Kresowej dywizji Piechoty). Była osią ruchu czołgów, które wspierały natarcie.
W pierwszym tomie książki Waleczne Skorpiony czytamy:
Grupa kpt. Orłowskiego, w skład której wchodził pluton czołgów por. Trejdosiewicza, ruszyła z Car Parku niedaleko od podnóża Drogi Polskich Saperów w chwili rozpoczęcia nawały artyleryjskiej [o 23:00, 11 maja 1944]. Rozpoczęła się akcja „Honker” również u pancerniaków. Trzy czołgi i dwa działa samobieżne szczęśliwie wspięły się zatłoczoną drogą, co prawda z godzinnym opóźnieniem. (…) Por. Trejdosiewicz przybył w rejon czołgów nowozelandzkich (tak je nazywano, chociaż były obsadzone przez polskie załogi), który był jednocześnie podstawą wyjściową czołgów do natarcia.
W. Tylka, Waleczne Skorpiony Z dziejów Pułku 4 Pancernego Skorpion (1942-1947) tom I, Wydawnictwo Instytutu Tarnogórskiego i Muzeum Instytutu, Londyn – Tarnowskie Góry 2004.
Droga Polskich Saperów – trekking wrzesień 2023
Kiedy we wrześniu 2023 roku przygotowywałem się aktywnie do pisania przewodnika „Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego”, to robiąc rekonesans w rejonie Cassino, nie mogłem pominąć trasy Drogą Polskich Saperów. Samochód zostawiłem u podnóża Drogi, czyli zacząłem trasę pieszą w niedaleko miejsca, skąd wyruszyły w maju 1944 roku pancerne „Skorpiony”.
Mój trekking obejmował dotarcie do Gardzieli, a potem przez Albanetę na wzgórze z pomnikiem 5 KDP, ale zgodnie z tym, co pisałem wcześniej, odcinek Drogą Polskich Saperów zakończył się na Terra Rossa (na Żbiku).
