Jarosław RubinPodróżując po okolicach Cassino śladami pomników związanych 2 Korpusem Polskim, warto pojechać do San Vittore del Lazio. To w tej miejscowości, w powstał drugi z cmentarzy polowych żołnierzy 2 Korpusu (pierwszy został założony w Acquafondata). Dziś, w San Vittore del Lazio znajduje się pomnik pamięci, który przypomina o pierwotnym miejscu pochówku żołnierzy 2 Korpusu poległych w czwartej bitwie o Monte Cassino.
Cmentarz, który działał w bezpośrednim sąsiedztwie Głównego Punktu Opatrunkowego (GPO), przestał istnieć po wojnie. Wszystkich pochowanych ekshumowano i przeniesiono na Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino. Dziś jednak, można znów stanąć przy pomniku przypominającym o żołnierzach poległych w czasie bitwy o Monte Cassino, którzy spoczywali na cmentarzu polowym w San Vittore del Lazio.
Ponad pół tysiąca pochowanych żołnierzy 2 Korpusu
Na cmentarzu polowym w San Vittore del Lazio spoczęło ponad pół tysiąca polskich żołnierzy. Pochodzili głównie z 3 Dywizji Strzelców Karpackich, Pułku 4 Pancernego, 6 Pułku Pancernego „Dzieci Lwowskich” oraz oddziałów pozadywizyjnych. Cmentarz funkcjonował w latach 1944–1945 – znajdował się tuż przy GPO 1. kompanii sanitarnej, dokąd kierowano najciężej rannych żołnierzy ewakuowanych z rejonu Massy Albanety czy wzgórz 593 i 569.
Po wybudowaniu Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino, przeniesiono tam szczątki żołnierzy z tego cmentarza polowego.
Pomnik z krzyżem z łusek artyleryjskich
W siedemdziesiątą rocznicę bitwy o Monte Cassino, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zleciła wykonanie pomnika w San Vittore del Lazio.
Centralnym elementem pomnika jest krzyż wykonany z łusek po pociskach artyleryjskich.
Krzyż osadzony jest na tle łagodnie wygiętego muru z jasnego piaskowca, który tworzy rodzaj półkolistego ołtarza pamięci. Po obu stronach krzyża znajdują się dwie tablice pamiątkowe: po lewej – z inskrypcją po polsku, po prawej – po włosku. W ich górnej części umieszczono oznaki 2 Warszawskiej Brygady Pancernej i 3 Dywizji Strzelców Karpackich – jednostek, których żołnierze spoczęli na tym cmentarzu.
Jak tam trafić? Trasa S2 w przewodniku
Do pomnika dojedziesz trasą samochodową S2 opisaną w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego. Trasa ta biegnie z Cassino przez San Vittore del Lazio, Mignano Monte Lungo, San
Pietro Infine do Venafro
