Jarosław RubinBatalion Maorysów, który zdobył dworzec kolejowy w Cassino w trakcie drugiej bitwy o Monte Cassino, wspominam w części wstępnej przewodnika Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego, zatytułowanej „Nieco historii”.
Batalion Maorysów wkracza do walki
17 lutego 1944 roku o 20.45 czołowe kompanie 28 batalionu maoryskiego ruszyły naprzód, aby po pokonaniu ponad 500 metrów dotrzeć na pozycje wyjściowe. Stąd o 21.30 przypuścili atak w kierunku dworca kolejowego w Cassino.
Pokonując pola minowe i zasieki z drutu kolczastego, nękani ogniem z niemieckich moździerzy, Maorysi po godzinie dotarli do peronów dworca.
Kompanią B dowodził kpt. Monty Wikiriwhi, który wspominał, że przy szturmie na dworzec dochodzilo do walk na bagnety i granaty. Po opanowaniu dużego budynku na południe od dworca kolejowego, Maorysi ruszyli w kierunku samej stacji i przez godzinę walczyli o opanowanie jej budynków.
Batalion maoryski liczył na wsparcie czołgów, ale żadne czołgi się nie pojawiły. Ostrzeliwani z trzech stron Maorysi poprosili o zgodę na odwrót, ale jej nie otrzymali. Około 10.00 18 lutego generał Kippenberger próbował wysłać posiłki z kompanii C, ale silny ostrzał niemiecki odrzucił kompanię.
Tuż przed 15.15 niemiecka piechota zaatakowała z dwóch stron, wspierana przez zdobyczne czołgi Sherman. Pociski wystrzeliwane z czołgów z odległości zaledwie 50 metrów rozniosły niektórych żołnierzy batalionu maoryskiego na ich pozycjach. Kpt. Wikiriwhi nakazał odwrót.
Z 200 żołnierzy, którzy wyruszyli poprzedniej nocy, stracono około 130. Dopiero sześć tygodni później udało się zebrać poległych z pola walki.
Pamięć po 80 latach
20 maja 2024 roku w godzinach przedpołudniowych miały miejsce uroczystości nowozelandzkie przy tablicy na dworcu kolejowym. Już 19 maja, na terenie klasztoru spotkałem grupę Maorysów, którzy przybyli z Nowej Zelandii, aby uczcić swoich rodaków, którzy walczyli i polegli w Cassino.
Wśród przybyłych była też grupa skautów (siedzą na górze schodów na zdjęciu powyżej).
Jak się dowiedziałem, żyje już tylko jeden weteran z 28 batalionu maoryskiego.
