Jarosław RubinPomnik 3 DSK na wzgórzu 593 znajduje się około 1,4 kilometra drogi od Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino. Wiedzie do niego wygodna droga, którą można pokonać pieszo w pół godziny.
Jeśli wybierasz się w maju na obchody 80 rocznicy bitwy o Monte Cassino, to podejście do pomnika będzie znakomitym upamiętnieniem żołnierzy 3 Dywizji Strzelców Karpackich walczących w tej bitwie.
O krwawych zmaganiach na wzgórzu 593 pisałem m. in. w artykułach o śmierci ppłk. Karola Fanslaua i mjr. Józefa Stojewskiego.
Trasa do pomnika 3 DSK
Po wyjściu z Polskiego Cmentarza Wojennego ruszyłem drogą lekko pod górę, wzdłuż siatki ogrodzeniowej cmentarza. Droga ta prowadzi do Albanety, a dalej do Gardzieli i Pomnika Pułku 4 Pancernego „Skorpion”.
Po przejściu około 500 metrów zobaczyłem bramę i drogę do Albanety, a sam skręciłem w prawo, zgodnie ze strzałką kierującą do pomnika 3 DSK na wzgórzu 593 w Strada Obelisco.
Szedłem tą drogą, która wznosi się po zboczu wzgórza 593. Patrząc w prawo w dół, mogłem zobaczyć cmentarz, na którym byłem kilkanaście minut wcześniej i klasztor górujący nad otoczeniem. Po przejściu ok. 700 m Strada Obelisco, minąłem miejsce, gdzie w prawo odchodzi droga do Domku Doktora. Poszedłem dalej drogą, która skręciła ostro w lewo, w stronę pomnika.
Kiedy doszedłem do zaniedbanego i uszkodzonego murku, oznaczonego charakterystycznym świerkiem – symbolem 3 DSK, wiedziałem, że jestem już niedaleko mojego celu.
Pełny opis trasy do pomnika 3 DSK z mapką, profilem wysokościowym i kodem QR kierującym do mapy w aplikacji znajdziesz w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego.
Pomnik 3 DSK i jego historia
Pomnik 3 DSK stoi na wzgórzu 593 (Monte Calvario). Został odsłonięty 18 lipca 1945 roku. Na tablicy pamiątkowej wymieniono nazwiska 1115 żołnierzy 3 Dywizji Strzelców Karpackich poległych w walkach podczas całej kampanii włoskiej.
Już 2 lipca 1944 roku dowodzący 3 DSK gen. Bronisław Duch wydał rozkaz budowy pomnika upamiętniającego bój podległych mu oddziałów na wzgórzu Monte Calvario (Góra Ofiarna).
Prace budowlane rozpoczęto jeszcze w sierpniu 1944 roku.
Pomnik zaprojektował kpt. inż. Tadeusz Zandfos i nadzorował jego budowę, a wznosili go karpaccy żołnierze. Kierowali nimi porucznicy saperów 3 DSK: Zygmunt Wałejko i Czesław Woyno
Wzięli w nim udział przedstawiciele wszystkich oddziałów dywizji i zaproszeni goście. Hołd żołnierzom Dywizji poległym na froncie włoskim oddał gen. Bernard Cyril Freyberg. Przemawiali również gen. Władysław Anders i gen. Bronisław Duch.
Wykonany z trawertynu i białego marmuru pomnik jest widoczny z daleka dzięki jedenastometrowemu obeliskowi, na którym umieszczono krzyż, a poniżej spiżowe orły i oznaki dywizyjne.
W dolnej części obelisku wyryto w czterech językach epitafium polskich żołnierzy, którego autorem jest żołnierz-poeta Bolesław Kobrzyński. O Kobrzyńskim napisałem szerzej w artykule poświęconym książce 3 Dywizja Strzelców Karpackich w Italii.
Nie omijaj tarasów widokowych przy pomniku
Przy pomniku 3 DSK zbudowano tarasy widokowe, z których roztacza się przepiękna panorama okolicy. Można zobaczyć klasztor, ale również Albanetę oraz wzgórze z pomnikiem 5 Kresowej dywizji Piechoty.
Na jednym z tarasów znajduje się mapa plastyczna pola bitwy o Monte Cassino, na której można zobaczyć najważniejsze budowle oraz rozmieszczenie oddziałów polskich i niemieckich.
