Jarosław RubinKażda wizyta na Monte Cassino jest dla mnie okazją do zadumy nad grobami poległych, ale też podziwu dla wyglądu polskiej nekropolii – pracy jaką wykonali projektanci Polskiego Cmentarza Wojennego: architekt Wacław J. Hryniewicz oraz architekt Jerzy Skolimowski, a później kierownik robót – inż. Tadeusz Muszyński.
Całą historię powstania Polskiego Cmentarza Wojennego opisuję dokładnie w przewodniku Monte Cassino i okolice. Szlakiem 2 Korpusu Polskiego w osobnej części zatytułowanej „Klasztor benedyktynów i Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino”.
Projektanci Polskiego Cmentarza Wojennego – Wacław J. Hryniewicz i Jerzy Skolimowski
Projektowanie i budowa cmentarza rozpoczęły się już w 1944 roku, praktycznie zaraz po zakończeniu walk o klasztor. Prace budowlane zostały ukończone w 1946 roku, ale poświęcenie nastąpiło już 1 września 1945 roku.
Kiedy uczestniczyłem w obchodach 80 rocznicy bitwy o Monte Cassino, mogłem kolejny raz podziwiać efekt pracy, jaką wykonali projektanci Polskiego Cmentarza Wojennego. Kim byli Wacław J. Hryniewicz oraz Jerzy Skolimowski?
Wacław Jerzy Hryniewicz (1909–1987)
Polski architekt, architekt wnętrz i plakacista, żołnierz 2 Korpusu Polskiego.
Wacław Jerzy Hryniewicz urodził się 10 stycznia 1909 roku w Petersburgu. Ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, po których dwa lata spędził w pracowni Le Corbusiera we Francji. Po powrocie do Polski, pracując przy modernizacji Polskich Kolei Państwowych, w 1938 roku wraz z Jerzym Skolimowskim i Stefanem Osieckim otrzymał pierwszą nagrodę za projekt Pawilonu Polskiego na Wystawę Międzynarodową w Nowym Jorku.
Aresztowany na początku wojny przez Sowietów, osadzony w ciężkim więzieniu w Kijowie, a następnie wywieziony na roboty przy budowie torów kolejowych na Syberii, na mocy układu Sikorski-Majski wraz z armią dowodzoną przez generała Andersa ewakuował się do Iranu.
W stopniu podporucznika uczestniczył w kampanii w Afryce Północnej, a następnie w kampanii włoskiej, w tym w bitwie o Monte Cassino. Po demobilizacji przeniósł się do Londynu, gdzie przy współpracy z Osieckim i Skolimowskim otworzył pracownię projektów wystawowych pod nazwą „Studio 2”. Zmarł w 1987 roku w Londynie. Podporucznik Wacław Jerzy Hryniewicz był odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 35 (Kwatera Główna Dowództwa 2 Korpusu Polskiego).
Jerzy Walerian Skolimowski, ps. „Mały”, „Deen” (1907–1985)
Polski wioślarz, architekt i oficer wywiadu wojskowego. Olimpijczyk z Amsterdamu (1928), Los Angeles (1932) i Berlina (1936), zdobywca srebrnego i brązowego medalu na igrzyskach olimpijskich w Los Angeles.
Jerzy Walerian Skolimowski urodził się 9 grudnia 1907 roku w Łukowie. Sportem interesował się od wczesnej młodości, ale ze względu na słabe warunki fizyczne (150 cm, 49 kg) dopiero podczas studiów, w warszawskim AZS znalazł sobie miejsce w wielkiej sportowej rywalizacji. Został wioślarskim sternikiem i w efekcie srebrnym medalistą mistrzostw Europy w Budapeszcie (1933) w dwójce ze sternikiem, z J. Braunem i J. Ślązakiem oraz dwukrotnym medalistą olimpijskim (1932).
W 1934 roku ukończył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Jego dziełem był m.in. wystrój wnętrza transatlantyku MS Piłsudski, plakaty na Światowe Wystawy w Paryżu i Nowym Jorku.
Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku. Po wielu przygodach przez Węgry, Rumunię przedostaje się do Francji. Za czyny bojowe w Wogezach otrzymał order Virtuti Militari V klasy.
Po upadku Francji zostaje internowany w Szwajcarii, a potem – po ucieczce z internowania – trafia do Anglii. Walczy w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich w Tobruku. Jako polski oficer (porucznik) wywiadu Secret Intelligence Service zostaje we wrześniu 1944 roku zrzucony na Bałkanach w ramach tzw. Akcji Kontynentalnej i obejmuje w Grecji placówkę „Deen”. Tam zorganizował dezercję ponad 120 Polaków ze Śląska i Pomorza, odbywających służbę wojskową na niemieckich okrętach (zostali oni przetransportowani do Włoch i trafili do 2 Korpusu). Za służbę w wywiadzie został odznaczony brytyjskim Królewskim Medalem za Odwagę.
Po wojnie pozostaje na emigracji w Anglii. Współpracuje ze Stefanem Osieckim i Wacławem J. Hryniewiczem w pracowni „Studio 2”. W 1950 roku został członkiem Society of British Industrial Art.
W 1966 roku wyjechał do RPA, gdzie kontynuował pracę jako architekt. Projektował wnętrza pałaców arabskich szejków, wygrywał dziesiątki konkursów architektonicznych. Wrócił do Londynu w 1979 roku, gdzie zmarł 12 lutego 1985 roku. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w grobie rodzinnym Skolimowskich wraz z ojcem, matką i braćmi.
